پاسخ سازمان سنجش به ابهامات داوطلبان دکتری ۹۵
چهارم تیرماه 1395
در پی اعتراض داوطلبان آزمون دکتری سال ۹۵ به نحوه ارزیابی دانشگاه‌ها، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور توضیحاتی را در مورد این مرحله از آزمون ارائه کرد.
دکتر ابراهیم خدایی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، به برخی ابهامات داوطلبان دکتری ۹۵ پاسخ گفت.
نحوه پذیرش داوطلبان دکتری سال ۹۵
دکتر خدایی در ادامه با اشاره به آزمون دکتری سال ۹۵ اظهار کرد: طبق آیین‌نامه‌ای که در مورد نحوه برگزاری آزمون دکتری سال ۹۵ به سازمان سنجش آموزش کشور ابلاغ شد این سازمان وظیفه داشت یک آزمون عمومی در اسفند سال ۹۴ برگزار کند. طبق این آیین‌نامه دانشگاه ها باید حدنصاب پذیرش خود را به سازمان سنجش آموزش کشور اعلام می‌کردند تا سازمان سنجش نیز افرادی که طبق آزمون عمومی واجد شرایط هستند برای ارزیابی تخصصی به دانشگاه‌ها معرفی کند.
وی افزود: این فرآیند طبق روال پیش رفت و آزمون عمومی در اسفندماه برگزار شد. همچنین در فروردین سال ۹۵ نتایج اعلام شده و انتخاب رشته توسط داوطلبان انجام شد. سازمان سنجش آموزش کشور در یک مرحله ۵۸ هزار داوطلب و در مرحله ای دیگر حدود ۶۰۰۰ داوطلب را به دانشگاه‌ها معرفی کرد. به عبارت دیگر از بین ۱۵۸ هزارداوطلب شرکت‌کننده در آزمون دکتری حدود ۶۴ هزار نفر (بیش از یک‌سوم داوطلبان) به دانشگاه‌ها معرفی شدند.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور از تعیین شیوه‌نامه اجرایی توسط سازمان سنجش آموزش کشور برای دانشگاه‌ها خبر داد و گفت: سازمان سنجش آموزش کشور طبق شیوه‌نامه‌ای به دانشگاه‌ها اعلام کرد که باید از اواسط اردیبهشت‌ماه تا اواخر تیرماه ارزیابی تخصصی خود را انجام دهند. در این مرحله ممکن بود داوطلبی به سه دانشگاه و داوطلب دیگری به پنج دانشگاه معرفی شود. طبق این شیوه‌نامه دانشگاه‌ها ملزم هستند در هفته آخر تیرماه اسامی پذیرفته‌شدگان خود را از طرق مختلف مانند سایت اطلاع‌رسانی دانشگاه تماس تلفنی، پیامک و غیره اعلام کنند.
ظرفیت دانشگاه‌ها خالی نمی‌ماند
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در ادامه با اشاره به انتقاد برخی از داوطلبان در مورد احتمال خالی ماندن ظرفیت برخی از دانشگاه‌ها اظهار کرد: ممکن است داوطلبی در دو یا سه دانشگاه پذیرش شود و یکی از دانشگاه‌ها را برای ادامه تحصیل انتخاب کند. بنابراین دو دانشگاه دیگر باید تعدادی داوطلب جایگزین تعیین کند که چنانچه ظرفیت آنها توسط داوطلب نخست پر نشد توسط داوطلبان جایگزین پر شود.
دکتر خدایی با تاکید بر این که نگاه وزارت علوم و سازمان سنجش در پذیرش داوطلبان دکتری نگاه کنکور سراسری نیست، توضیح داد: بین کنکور سراسری و پذیرش دانشجوی دکتری تفاوت ریشه‌ای وجود دارد. پذیرش دانشجوی دکتری یک رابطه دو طرفه چهار ساله بین استاد و دانشجو است. بنابراین سعی کردیم شرایطی را فراهم کنیم که اساتید واجد شرایط علمی نیز در پذیرش دانشجویان دکتری نقش داشته باشند.
وی با اشاره به تغییر آیین‌نامه های پذیرش دانشجویان دکتری گفت: آیین‌نامه پذیرش دانشجویان دکتری از سال ۸۹ تاکنون چهار یا پنج مرتبه تغییر کرده است. هرچند تغییرات انجام شده مربوط به محتوای آیین‌نامه‌ها نبوده و بیشتر در مورد درصد اختیارات دانشگاه‌ها است. به طور کلی در پذیرش دانشجویان دکتری دو تئوری وجود دارد. تئوری اول مبتنی بر برگزاری آزمون و بدون توجه به اختیارات دانشگاه‌ها و اساتید و تئوری دوم به نقش دانشگاه‌ها و اساتید نیز توجه شده است.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور ادامه داد: روش پذیرش داوطلبان دکتری در سال ۹۵ روشی بینابین دو روش مذکور است. در واقع هم صلاحیت‌های علمی داوطلبان توسط آزمونی که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می‌شود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و هم اساتید و دانشگاه‌ها در پذیرش داوطلبان واجد شرایط دارای نقش هستند.
عملکرد سلیقه‌ای دانشگاه‌ها در پذیرش داوطلبان عمومیت ندارد
دکتر خدایی در مورد ارزیابی تخصصی که توسط دانشگاه‌ها انجام می‌شود، گفت: سازمان سنجش آموزش کشور به دانشگاه‌ها اعلام کرد که باید نحوه ارزیابی‌های خود را برای داوطلبان شفاف‌سازی کنند. دانشگاه‌ها موظف شدند اعلام کنند که به معدل، مقاله و غیره چقدر نمره می‌دهند.
وی با اشاره به انتقاد برخی از داوطلبان نسبت به سلیقه‌ای عمل کردن دانشگاه‌ها اظهار کرد: سلیقه‌ای عمل کردن دانشگاه‌ها عمومیت ندارد. دانشجویانی که توسط اساتید پذیرفته می‌شوند شناسنامه علمی خود اساتید هستند. بنابراین به نفع اساتید است که دانشجویانی را انتخاب کنند که واقعا دارای صلاحیت علمی هستند. بنابراین ممکن است سلیقه‌ای عمل کردن دانشگاه‌ها عمومیت نداشته باشد. طبق بررسی‌هایی که در این مورد انجام شده فقط حدود ۲۰ درصد دانشجویان در دانشگاهی پذیرش می شوند که از آن فارغ التحصیل شده‌اند.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در ادامه در مورد کیفیت ارزیابی تخصصی نیز توضیح داد: کیفیت ارزیابی تخصصی بستگی به دانشگاه‌ها دارد. برخی از دانشگاه‌ها اقدام به برگزاری آزمون کتبی کردند، بنابراین دیگر نیازی نبود که در آزمون شفاهی سوالات تخصصی از داوطلبان بپرسند.
پرداخت هزینه توسط داوطلبان نقطه ضعف نحوه پذیرش داوطلبان دکتری
دکتر خدایی در مورد هزینه‌ای که توسط داوطلبان دکتری باید پرداخت شود نیز گفت: یکی از ایراداتی که به نحوه پذیرش داوطلبان دکتری وارد است هزینه‌ای است که داوطلب متحمل می‌شود. در واقع داوطلب یک بار برای برگزاری آزمون باید هزینه‌ای را پرداخت کنند و پس از آن چنانچه به هر دانشگاهی برای ارزیابی تخصصی مراجعه می‌کنند باز هم باید هزینه‌ای را بپردازند.
وی افزود: ازطرف دیگر با توجه به کمبود بودجه دانشگاه‌ها نمی‌توان از آنها درخواست کرد تا هزینه‌ای را از داوطلبان اخذ نکنند. ما هم این نقطه‌ضعف را قبول داریم و نمی‌توان گفت حق با چه کسی است. از طرف دیگر وضعیت عمومی کشور به صورتی است که فکر نمی‌کنم بودجه‌ای به این بخش تخصیص داده شود.
